สูตรลูกประคบสมุนไพร สำหรับรักษาเฉพาะโรค สูตรลูกประคบสมุนไพรตำรับแก้ปวดเมื่อย

หมอพื้นบ้านหรือแพทย์แผนไทยนำสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดโรค เช่น ขมิ้นชัน ขมิ้นอ้อย ใบส้มป่อย ใบมะขาม เหง้าไพล ตะไคร้บ้าน ผิวมะกรูด การบูร พิมเสน เกลือแกง มาเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของลูกประคบสมุนไพร เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดอาการแก้เคล็ดคัดยอก ฟกช้ำดำเขียว และแก้ปวดเมื่อย การเกร็งของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น ลูกประคบสมุนไพรสำหรับรักษาเฉพาะโรคสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาทางการแพทย์แผนไทยของบรรพบุรุษไทยได้อย่างน่าทึ่งยิ่งนัก

สูตรลูกประคบสมุนไพร รักษาเฉพาะโรค สูตรดั้งเดิมจากชาววัง เพื่อสุขภาพและความงาม

► ส่วนผสมยาลูกประคบสมุนไพร
สูตรแก้อาการเหน็บชา
ชาตามปลายมือ ปลายเท้า ให้นำสมุนไพรเหล่านี้มาทำลูกประคบ แล้วประคบไปตามบริเวณปลายมือปลายเท้า หรือบริเวณที่มีอาการเหน็บชา สมุนไพรดังกล่าวประกอบด้วย

• เปลือกกุ่ม     1 บาท 
• เปลือกมะรุม     1 บาท 
• เปลือกทองหลาง     1 บาท
• เถาวัลย์เปรียง     1 บาท
• เถาเอ็นอ่อน     1 บาท
• ไพล     1 บาท 
• เกลือ     1 บาท 

ความลับและประโยชน์ของลูกประคบสมุนไพร มรดกทางภูมิปัญญาของแพทย์แผนไทย

ลูกประคบสมุนไพร คือ ผ้าที่ใช้สมุนไพรหลายอย่างมาห่อรวมกัน นำมานึ่งให้ร้อน เป็นวิธีการบำบัดรักษาของการแพทย์แผนโบราณ แล้วประคบบริเวณที่เจ็บปวด เคล็ดขัดยอก โดยอาศัยความร้อนและคุณสมบัติสมุนไพร ทำให้อาการดีขึ้น คนไทยนิยมใช้ ลูกประคบสมุนไพร รักษากันมาแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน โดยมักใช้รักษาควบคู่กับการนวดไทย คือ หลังจากนวดเสร็จแล้วจึงประคบนาบไปตามร่างกาย ผลของความร้อนที่ได้จากการประคบ ทำให้หลอดเลือดฝอยขยายตัว และตัวยาสมุนไพรร้อน ๆ ซึมผ่านชั้นผิวหนังเข้าสู่ร่างกาย และยังช่วยทำให้เนื้อเยื่อพังผืดยืดตัวออก ลดการติดขัดของข้อต่อ ลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ลดปวด ช่วยลดการบวมที่เกิดจาการอักเสบของกล้ามเนื้อ เอ็น และข้อต่อ และช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิต

วิธีการทำ การใช้ และการเก็บรักษาลูกประคบสมุนไพรไทย

การประคบสมุนไพร คือ การใช้สมุนไพรหลายชนิดมาโขลกแล้วห่อรวมกัน ส่วนใหญ่จะเป็นยาสมุนไพรที่มีน้ำมันหอมระเหย ซึ่งเมือถูกความร้อนจะระเหยออกมา เช่น ไพล ขมิ้นชัน ขมิ้นอ้อย ตะไคร์ การบูร เป็นต้น เป็นวิธีการบำบัดรักษาของแพทย์แผนไทย จึงสามารถนำไปใช้ควบคู่กับการนวดแผนโบราณ โดยใช้การประคบหลังจากการนวดแผนโบราณ

อุปกรณ์ในการทำลูกประคบสมุนไพร

    1. เขียง 1 อัน และมีด 1 เล่ม
    2. ตัวยาสมุนไพรรวมที่ใช้ทำลูกประคบสมุนไพร
    3. ผ้าดิบสำหรับห่อทำลูกประคบสมุนไพร 2 ผืน และเชือก 2 เส้น ยาว 1 เมตร
    4. หม้อนึ่งลูกประคบสมุนไพร
    5. กะละมัง ถุงมือ ผ้าขนหนู
    6. จานรองลูกประคบสมุนไพร

วิธีการทำลูกประคบสมุนไพร

    เตรียมสมุนไพรให้พร้อมก่อนลงมือปรุงตามสูตรลูกประคบสมุนไพร หั่นเป็นชิ้นเล็กๆ โขลกพอแหลก นำสมุนไพรชั่งน้ำหนักแต่ละชนิดตามสูตรมาตรฐานที่กำหนดไว้
    นำส่วนผสมทั้งหมดของลูกประคบสมุนไพรมาคลุกเคล้าเข้าด้วยกัน เมื่อส่วนผสมเข้ากันดีแล้วให้นำมาทดสอบน้ำหนักรวมกันอีกครั้งหนึ่ง
    นำส่วนผสมสมุนไพรลูกประคบมาใส่ในผ้า ห่อเป็นลูกประคบสมุนไพร รัดด้วยเชือกให้แน่น พร้อมใช้

วิธีการห่อลูกประคบสมุนไพร

    1. นำส่วนผสม สมุนไพรไทย ของลูกประคบมาวางตรงกลางผ้า เริ่มต้นจับมุมผ้า 2 มุม ขึ้นมาทบกัน โดยจับทีละมุมจนครบทั้ง 4 มุม จากนั้นจะเกิดมุมผ้าขึ้นมาอีก 4 มุม ให้รวบมุมผ้าที่ละมุมอีกครั้งหนึ่งจนครบทั้ง 4 มุม
    2. แต่งชายผ้าให้เรียบร้อย ซ้อนกันเป็นชายเดียว จากนั้นค่อย ๆ จัดแต่งลูกประคบสมุนไพรให้เป็นรูปทรงกลมที่สวยงาม
    3. เมื่อได้ลูกประคบสมุนไพรที่เป็นรูปทรงกลมที่สวยงามแล้ว ให้นำเชือกมาพับครึ่ง ร้อยเป็นห่วงให้ชายทั้งสองเท่ากัน
    4. จากนั้นพันทบกัน 2 รอบแล้วผูกให้แน่นด้วยเงื่อนตาย 1 รอบ ก็จะทำให้เหลือปลายผ้าที่เท่ากันทั้งสองข้าง ค่อย ๆ จัดระเบียบชายผ้าในส่วนที่จะทำเป็นด้ามจับลูกประคบสมุนไพร
    5. การทำด้ามจับลูกประคบสมุนไพร โดยการจับชายผ้าที่เหลือมาซ้อนกันให้เรียบร้อย เสร็จแล้วพับเข้าหากันเพื่อเก็บชายผ้าทั้งสองด้าน



    6. หลังจากที่เราจัดแต่งและซ่อนชายผ้าของลูกประคบสมุนไพรเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ให้พับลงมาประมาณ 2 นิ้วครึ่ง เพื่อทำด้ามจับ ใช้ปลายของเชือกเส้นเดิมมาพันทบกันอีก 2 รอบ โดยการผูกเชือกแบบเงื่อนตายให้แน่นอีกครั้งหนึ่ง
    7. ให้ซ่อนปลายเชือกไว้ในซอกผ้าตรงรอยพับที่เป็นด้ามจับ เพื่อให้ลูกประคบสมุนไพรมีความแข็งแรงและสวยงามคงทนต่อการใช้งาน
    8. นำเชือกป่านมาผูกให้แน่นอีกครั้งหนึ่งโดยผูกแบบเงื่อนตาย ปลายด้านหนึ่งยาวประมาณ 2 นิ้วครึ่ง เสร็จแล้วให้ยกขึ้นมาแนบกับด้ามจับลูกประคบสมุนไพร ใช้ปลายเชือกส่วนที่ยาวกว่าพันขึ้นมา โดยใช้ปลายนิ้วไล่กดเชือกให้แน่น การทำเช่นนี้จะทำให้เชือกเรียงกันดูสวยงามและเป็นระเบียบ
    9. เมื่อพันจนสุดชายเชือกแล้วให้ผูกเงื่อนตายไว้กับปลายเชือกเส้นที่แนบไว้กับด้ามจับในตอนแรก จากนั้นซ่อนปลายเชือกไว้ในซอกผ้าที่เป็นด้ามจับ เพียงเท่านี้ก็จะได้ลูกประคบสมุนไพรที่สวยงามพร้อมสำหรับการใช้งาน

วิธีการใช้ลูกประคบสมุนไพร

    1. นำลูกประคบ สมุนไพร 2 ลูก ไปนึ่งในหม้อนึ่ง (หม้อดินหรือหม้ออะไรก็ได้) นึ่งประมาณ 15-20 นาที เมื่อลูกประคบสมุนไพรร้อนให้นำลูกแรกไปประคบตามจุดหรือตำแหน่งที่ต้องการรักษา นำลูกประคบสมุนไพรลูกที่ 2 ไปนึ่งในหม้อระหว่างที่ใช้ลูกประคบลูกแรก
    2. เมื่อลูกประคบลูกแรกเย็นลง นำลูกประคบลูกแรกกลับไปนึ่งใหม่อีกครั้ง นำลูกประคบสมุนไพรลูกที่สองมาใช้ประคบต่อไป ทำสลับกันไปมา การประคบต้องให้ลูกประคบร้อนอยู่ตลอดเวลา
    3. โดยทั่วไปใช้เวลาในการประคบประมาณ 15-20 นาที ต่อการประคบ 1 ครั้ง แต่ถ้ามีอาการเคล็ดขัดยอก อาจประคบได้วันละ 2 ครั้ง
    4. วิธีการใช้ลูกประคบสมุนไพร สูตรที่มีการผสมสุราลงไปในลูกประคบสมุนไพรไม่ควรนำลูกประคบสมุนไพรไปนึ่งก่อนนำมาประคบ เพราะสุรามีฤทธิ์ร้อนอยู่แล้ว สามารถนำลูกประคบสมุนไพรมาประคบได้ทันที

สมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบสำคัญ ของลูกประคบสมุนไพร

สมุนไพรที่นิยมนำมาเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของ "ลูกประคบสมุนไพร" ส่วนใหญ่มักเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดอาการของโรคทางกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น ผิวหนัง สมุนไพรที่คลายอาการเกร็งของกล้ามเนื้อและเซลล์ที่อยู่ใต้ผิวหนัง ลดการตึงเครียดทำให้เส้นเอ็นหย่อนคลาย ที่สำคัญเมื่อผสมผสานสมุนไพรต่าง ๆ คละเคล้ากัน จนได้เป็นลูกประคบแล้ว สิ่งที่ขาดไม่ได้คือ การบูร แพทย์แผนไทยนิยมนำการบูรมาผสมผสานเข้าไป เพื่อให้ได้กลิ่นระเหิดออกมาและยังเป็นตัวช่วยนำพาสรรพคุณทางยาของสมุนไพรทุก ๆ อย่าง ให้แทรกซึมซอกซอน เข้าไปในเนื้อเยื่อได้ดีมากยิ่งขึ้น

สูตรส่วนผสม ลูกประคบสมุนไพร 7 สูตรดั้งเดิมจากชาววัง เพื่อสุขภาพและความงาม

สูตรที่ 1 ส่วนผสมของลูกประคบสมุนไพร
สูตรดั้งเดิมจากชาววัง

    100  กรัม  รากดีปลีแห้ง
    100  กรัม  รากดองดึงแห้ง
    100  กรัม  รากเจตมูลเพลิงแดงแห้ง
    100  กรัม  หญ้างวงช้างแห้ง
    100  กรัม  ต้นตะไคร้แห้ง
    2  กรัม  การบูรเกล็ด
    ส่วนผสมทั้งหมดต้องบดให้ละเอียด

วิธีผสม "ลูกประคบสมุนไพร สูตรดั้งเดิมจากชาววัง"

สูตรลูกประคบสมุนไพร แบบแห้ง และสรรพคุณทางยา

 

ส่วนผสมสูตรลูกประคบสมุนไพรแบบแห้ง (150 กรัม ต่อ 1 ลูก)

    ผิวมะกรูด     20 กรัม
    ไพล     20 กรัม
    ผักเสี้ยนผี     20 กรัม
    ข้าวคั่ว     20 กรัม
    พิมเสน     20 กรัม
    การบูร     40 กรัม
    เกลือตัวผู้     10 กรัม

สูตรลูกประคบสมุนไพร สำหรับรักษาเฉพาะโรค สูตรลูกประคบสมุนไพรตำรับแก้เคล็ดคัดยอก ฟกช้ำ

หมอพื้นบ้านหรือแพทย์แผนไทยนำสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดโรค เช่น ขมิ้นชัน ขมิ้นอ้อย ใบส้มป่อย ใบมะขาม เหง้าไพล ตะไคร้บ้าน ผิวมะกรูด การบูร พิมเสน เกลือแกง มาเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของลูกประคบสมุนไพร เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดอาการแก้เคล็ดคัดยอก ฟกช้ำดำเขียว และแก้ปวดเมื่อย การเกร็งของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น ลูกประคบสมุนไพรสำหรับรักษาเฉพาะโรคสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาทางการแพทย์แผนไทยของบรรพบุรุษไทยได้อย่างน่าทึ่งยิ่งนัก

► สูตรลูกประคบสมุนไพรตำรับแก้เคล็ดคัดยอก ฟกช้ำ

ส่วนผสมลูกประคบสมุนไพร

• ผิวมะกรูด     50 กรัม
• หัวไพลสด     500 กรัม
• ตะไคร้บ้าน     100 กรัม
• ขมิ้นชัน     25 กรัม
• ขมิ้นอ้อย     25 กรัม
• ใบมะขามแก่     25 กรัม
• ใบส้มป่อย     25 กรัม
• พิมเสน     50 กรัม
• การบูร     50 กรัม
• เถาเอ็นอ่อน     50 กรัม

สรรพคุณของสูตรลูกประคบสมุนไพร
ตำรับแก้เคล็ดคัดยอก ฟกช้ำดำเขียว
ตัวยาสมุนไพรของลูกประคบสมุนไพรส่วนใหญ่มีสรรพคุณในการแก้เคล็ดขัดยอก ฟกช้ำดำเขียว ทำให้เส้นเอ็นของกล้ามเนื้อหย่อนเมื่อผสมผสานกับความร้อนจากลูกประคบสมุนไพร ก็เท่ากับเสริมฤทธิ์ในการรักษาซึ่งกันและกัน สมุนไพรที่ใช้ตามตำรานี้ เป็นทั้งสมุนไพรแบบสดและสมุนไพรแบบแห้ง เป็นตัวยาที่มีน้ำมันหอมระเหยจากพืชสมุนไพรซึ่งเป็นสารในการออกฤทธิ์ที่สำคัญนอกจากนี้เราอาจจะใช้สมุนไพรชนิดอื่น ๆ มาร่วมอีกก็ได้ เช่น ว่านนางคำ หัวหอม ใบพลับพลึง ขิงสด ว่านน้ำ ดีปลี เปราะหอม ผักบุ้ง เปลือกชะลูด ถ้าหาไม่ได้ก็ไม่เป็นไรใช้เท่าที่มี แต่ที่ขาดไม่ได้ก็คือ หัวไพล ผิวมะกรูด ใบมะขามแก่และใบส้มป่อย

สูตรลูกประคบสมุนไพร แบบสด

 

หมอพื้นบ้านหรือแพทย์แผนไทยนิยมนำสมุนไพรแบบสดและแบบแห้งมาเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของลูกประคบสมุนไพร เป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณบำบัดอาการของโรคทางกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น ผิวหนัง สมุนไพรที่คลายอาการเกร็งของกล้ามเนื้อและเซลล์ที่อยู่ใต้ผิวหนัง ลดการตึงเครียดทำให้เส้นเอ็นหย่อนคลาย บรรเทาอาการปวดเมื่อย ลดการอักเสบ แก้เคล็ดขัดยอก ฟกช้ำดำเขียว บรรเทาอาการคันตามร่างกาย บำรุงผิว ช่วยรักษาเม็ดผดผื่นคันตามผิวหนัง ลูกประคบสมุนไพรสะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาทางการแพทย์แผนไทยของบรรพบุรุษไทยได้อย่างน่าทึ่งยิ่งนัก 

ส่วนผสมสูตรลูกประคบสมุนไพรแบบสด (150 กรัม ต่อ 1 ลูก)

• ไพล     30 กรัม
• ขมิ้นชัน     20 กรัม
• ขมิ้นอ้อย     10 กรัม
• ใบมะกรูด     10 กรัม
• ตะไคร้บ้าน     20 กรัม
• ใบพลับพลึง     10 กรัม
• ใบส้มป่อย     10 กรัม
• ใบมะขาม     10 กรัม
• ใบขี้เหล็ก     5 กรัม
• พิมเสน     5 กรัม
• การบูร     10 กรัม
• เกลือแกง     10 กรัม

จุดกำเนิด ลูกประคบ สมุนไพร

ลูกประคบ คือ สิ่งที่เกิดจาก ภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษ ที่มีมาแต่โบราณ ที่ใช้พืชสมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่นชนิดต่างๆ นำมาใช้ประโยชน์ในการรักษาหรือเพื่อช่วยในการ ไหลเวียนของโลหิต ต่อมาก็ได้มีการปรับปรุง และพัฒนาลูกประคบเรื่อยมา เพื่อประโยชน์ในการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น อย่างเช่น 
การคลายกล้ามเนื้อ ลดอาการปวดเมื่อย บำรุงผิวพรรณ เป็นต้น

ขอขอบคุณข้อมูลจาก.. ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม